słuchać się
  • Rodzaj żeńsko-rzeczowy
    13.11.2015
    13.11.2015
    Szanowna Poradnio!
    Przed chwilą zadałam pytanie o terminy „forma męsko-osobowa” (pianiści grali) i „forma żeńsko-rzeczowa”(pianistki grały, kwiaty kwitły, koty słuchały), ale mi to niedokończone pytanie gdzieś uciekło, więc powtarzam. Czy poprawny jest termin „forma żeńsko-rzeczowa”, który znam ze szkoły? Nigdzie go nie znajduję. W jakich źródłach mogę szukać?
    Serdecznie pozdrawiam.
    Łucja Brzozowska z Wilna.
  • Westerplatte
    3.09.2009
    3.09.2009
    Ze szkoły podstawowej (kilkanaście lat temu) wyniosłem wiedzę, że powinno się mówić [westerplate], a nie [westerplat-te]. Dlatego teraz wprost nie mogę słuchać, w jaki sposób nazwę Westerplatte wymawiają dziennikarze (głównie oni). Rzadko który z nich mówi o Westerplatte przez jedno t, za to większość niemożliwie celebruje końcówkę, aby jak najwyraźniej było słychać podwójne t. Czy powinno się tak mówić?
  • akty prawne
    24.01.2007
    24.01.2007
    W piśmie urzędowym (nie chodzi o tekst aktu prawnego) przywołującym artykuł danej ustawy posługujemy się którymś z następujących wariantów: ustawa z dnia 15.12.2000 r. o … lub ustawa o … z dnia 15.12.2000 r., lub Ustawa o … z dn. 15.12.2000 r., lub Ustawa z dn. 15.12.2000 r. o …? Czy w przywołanych przykładach słowo ustawa piszemy z małej czy z dużej litery? Czy datę uchwalenia aktu piszemy po słowie ustawa, czy na końcu, czyli po tytule ustawy?
  • Byłem na Papieżu…
    8.03.2002
    8.03.2002
    Szanowni i Ukochani Profesorowie!
    Będę wdzięczny za ocenę mojej lingwistyczno-etycznej analizy pewnego wyrażenia, którą przedstawiam (jest to fragment mojego artykułu):
    Przed jedną z pielgrzymek Papieża do Polski dziesięciu osobom postawiłem pytanie: „Czy będziesz w czerwcu na Papieżu?” i nikogo nie zdziwiło takie sformułowanie. A zatem wyrażenie być na Papieżu weszło do mowy potocznej.
    Gdy Karol Wojtyła był jeszcze w Krakowie, nikt, kto uczestniczył we mszy odprawianej przez niego, czy w spotkaniu z nim, nie powiedział: „Byłem na Biskupie” czy „…na Wojtyle”. Rozwińmy rzecz szerzej. „Byłem na koncercie chopinowskim” – mówimy, gdy wykonawcą jest jakiś mało znany artysta, i najważniejszym jest tu Chopin. Ale gdy ktoś miał szczęście słuchać pianisty tej miary, co Małcużyński, powie raczej: „Byłem na Małcużynskim”, Chopin schodzi na dalszy plan. „Byłem na Rollingstonsach” – mówiło się. „Byłem na Wałęsie” – słyszałem też taką wypowiedź, gdy Lech był u szczytu swej popularności. Prawidłowe sformułowanie jest: „Byłem na spotkaniu (występie) z X”. Gdy jednak X staje się gwiazdą, bożyszczem tłumów, wówczas to, co on ma nam do przekazania, mało się liczy, najważniejszy jest on sam – idol. I w takich sytuacjach mamy tendencję mówić: „Byłem na X”.
    Podczas papieskich pielgrzymek najczęściej uczestniczymy w Eucharystii odprawianej przez Ojca Świętego i jeżeli potem mówimy: „Byłem na Papieżu”, to należy wyciągnąć wniosek, że najważniejszym był tu sam Papież, a Ofiara Chrystusa jedynie tłem, dekoracją. Tak, język jest jak papierek lakmusowy, które może ukazać w nas samych rzeczy, jakich nie dostrzegamy, jakich często nie chcemy dostrzec.

    Marek Przepiórka
  • dawno
    21.01.2014
    21.01.2014
    Witam
    Wraz z kolegami z mieszkania zastanawiamy się nad użyciem słowa dawno, podzieliliśmy się nawet na dwie grupy (Grupa 1 z woj. podkarpackiego, a Grupa 2 z woj. lubelskiego) i nasz spór trwa już ponad miesiąc, chcielibyśmy w końcu rozstrzygnąć, która grupa ma rację. Przykłady:
    Grupa 1
    Dawno słuchałem tej piosenki
    Dawno byłem na imprezie

    Grupa 2
    Dawno nie słuchałem tej piosenki
    Dawno nie byłem na imprezie
  • ęsi i am
    4.07.2003
    4.07.2003
    W jednej z odpowiedzi napisał Pan: „Autorzy słowników biorą pod uwagę stopień rozpowszechnienia wyrazu w różnych tekstach i różnych odmianach polszczyzny…”. Chciałbym się dowiedzieć, jak to się ma z rozpowszechnieniem słowa (?) ęsi i am. Według słownika ęsi to „okrzyk dziecka zawiadamiający o potrzebie naturalnej”; tylko nie znam osoby, której dziecko wołałoby ęsi, bo wszyskie raczej wołają am, am (przynajmniej tak wołały dzieci, których ja słuchałem). Jednak to ęsi jest w słownikach, a am nie ma.
    Chiałbym się dowiedzieć, kto wymyślił ęsi i ile razy występuje ono w korpusie, a ile razy am.
  • język młodzieży
    24.03.2005
    24.03.2005
    Witam!
    Moje pytanie dotyczy języka młodzieżowego. Mówi się, że jest on odzwierciedleniem kultury, więc ciekawi mnie, jak to jest obecnie z kulturą słowa u młodych ludzi? Dużo zamieszania zrobiło się wokół środowiska związanego z hip-hopem, główny zarzut dotyczy tego, że teksty utworów przesiąknięte są wulgaryzmami. Raperzy tłumaczą ich używanie, twierdząc, że to bardziej trafia do odbiorców. Wiadomo, że odbiorcami są ludzie młodzi, a to chyba nie świadczy za dobrze o ich kulturze?
  • Koń, jak brzmi, każdy słyszy
    24.05.2004
    24.05.2004
    Jak powinniśmy wymawiać literę ń na końcu wyrazu? W Podręcznym słowniku poprawnej wymowy polskiej z 1994 r. wyczytałem, że najpoprawniejsza jest wymowa ń na końcu wyrazu jako j nosowe. Ja natomiast nie wyobrażam sobie, żebym mógł w ten sposób wymówić na przykład wyraz koń. Wydaje mi się, że większość ludzi nie zrozumiałaby, co do nich mówię. Jak to jest?
  • Kropka na końcu pisma urzędowego
    29.06.2017
    29.06.2017
    Szanowna Redakcjo,
    odbywam staż w urzędzie miasta i gdy pisałam pismo przewodnie dotyczące zwrotu zaopiniowanej umowy, pouczono mnie, że nie powinnam stawiać kropki na końcu zdania, ponieważ całą wypowiedź kończy podpis pracownika. Czy jest to poprawne?
  • pisownia liczebników porządkowych
    25.03.2009
    25.03.2009
    Czy w jednym tekście (np. recenzji, artykule) należy liczebniki porządkowe pisać albo za pomocą liczb, albo słownie, czy też można je mieszać? Moja znajoma jest zdania, że nie powinno się pisać raz w latach 80., a raz w latach czterdziestych, tylko trzeba wybrać któryś sposób. Ja zaś stosuję różny zapis, a nawet wolę daty zakończone na -dziestych zapisać słownie, a na -dziesiątych liczbowo (o ile, rzecz jasna, nie występują w jednym zdaniu).
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego